Turmeriku (Curcuma longa), i njohur shpesh si “speci i artë” apo “shafrani indian”, është një nga bimët më të fuqishme mjekësore dhe kulinare që përdoret prej mijëra vitesh në mjekësinë tradicionale indiane (Ayurveda) dhe atë kineze. Rrënja e tij me ngjyrë të artë përmban substanca bioaktive me veti të jashtëzakonshme shëndetësore, ndër të cilat më e rëndësishmja është kurkumina – përbërësi kryesor aktiv me efekt anti-inflamator, antioksidant dhe mbrojtës për organizmin.
Përbërja dhe përbërësit aktivë
- Kurkumina – pigmenti kryesor që i jep ngjyrën e verdhë të artë dhe vepron si antioksidant i fuqishëm.
- Vajra esencialë – që ndihmojnë në tretjen dhe mbrojtjen e sistemit gastrointestinal.
- Minerale dhe vitamina – si hekur, mangan, vitamina C dhe vitamina B6.
Këta përbërës e bëjnë turmerikun një superushqim me ndikim në shumë aspekte të shëndetit.
Përfitimet kryesore shëndetësore
- Lufton inflamacionin
Turmeriku njihet si një nga anti-inflamatorët natyrorë më të fuqishëm. Konsumimi i tij ndihmon në reduktimin e inflamacionit kronik, i cili shpesh lidhet me sëmundje si artriti, sëmundjet kardiovaskulare dhe diabeti. - Antioksidant i fuqishëm
Kurkumina neutralizon radikalet e lira dhe stimulon aktivitetin e enzimeve antioksiduese të trupit, duke mbrojtur qelizat nga dëmtimi dhe plakja e parakohshme. - Mbështet shëndetin e zemrës
Studimet tregojnë se turmeriku ndihmon në përmirësimin e qarkullimit të gjakut, uljen e kolesterolit dhe parandalimin e akumulimit të pllakave në arterie, duke reduktuar rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare. - Ndihmon tretjen
Për shkak të vetive të tij koleretike dhe anti-inflamatore, turmeriku ndihmon në tretjen e ushqimit, redukton fryrjet dhe lehtëson problemet e stomakut. - Mund të përmirësojë funksionin e trurit
Kurkumina ka treguar potencial për të rritur nivelet e BDNF (faktori neurotrofik i trurit), i cili lidhet me përmirësimin e kujtesës, përqendrimit dhe reduktimin e rrezikut të sëmundjeve neurodegjenerative si Alzheimeri. - Forcon sistemin imunitar
Përbërësit aktivë të turmerikut veprojnë si stimulues të natyrshëm të imunitetit, duke ndihmuar trupin të luftojë infeksionet dhe sëmundjet. - Mbështetje në kontrollin e diabetit
Studimet kanë treguar se kurkumina ndihmon në uljen e nivelit të sheqerit në gjak dhe rrit ndjeshmërinë ndaj insulinës. - Kujdesi për lëkurën
Turmeriku ka veti antibakteriale dhe anti-inflamatore që ndihmojnë në pastrimin e lëkurës, reduktimin e akneve dhe qetësimin e irritimeve.
Format e përdorimit
- Pluhur kulinar – përdoret në gatime, supa, oriz, smoothie ose si erëz në çdo recetë.
- Çaj turmeriku – duke zier një lugë çaji turmerik pluhur ose rrënjë të freskët në ujë me pak xhenxhefil e limon.
- “Golden milk” (qumështi i artë) – një pije tradicionale me qumësht, turmerik, piper të zi dhe mjaltë, që përdoret si tonik shëndetësor.
- Suplement kapsulash – me përmbajtje të standardizuar të kurkuminës për përdorim terapeutik.
- Për përdorim të jashtëm – maska dhe pasta për lëkurë në kombinim me mjaltë ose kos.
Këshilla dhe kujdes
- Përthithja e kurkuminës është e ulët; për këtë arsye, rekomandohet kombinimi i saj me piper të zi (që përmban piperinë), i cili rrit ndjeshëm biodisponibilitetin.
- Nuk rekomandohet përdorimi i tepërt për personat që marrin hollues gjaku, kanë probleme me tëmthin apo janë shtatzëna, pa konsultim me mjekun.
Përfundim
Turmeriku është një nga thesaret më të çmuara të natyrës, i njohur si “ari i shëndetit” falë vetive të tij antioksidante, anti-inflamatore dhe mbrojtëse për trupin. Qoftë si erëz në kuzhinë, si çaj, apo si suplement, ai përbën një mënyrë të natyrshme dhe efektive për të përmirësuar mirëqenien e përgjithshme dhe për të mbështetur shëndetin afatgjatë.
